Bij ons thuis, in mijn kindertijd, werd de kerstboom de dag voor Kerst opgezet en hij bleef staan tot de dag na Driekoningen. We hadden het er nooit over waarom precies in die tijd.
Het is wel bijzonder dat de Yule tijd begint op kerstnacht en eindigt bij Driekoningen.
Yule tijd
De Yule tijd, of het Joelfeest, stamt van voor de christelijke jaartelling. Het is waarschijnlijk een van de oudste rituele feesten van het noordelijk halfrond, een Germaanse traditie. De herkomst is in nevelen gehuld. Het start met de winterzonnewende, tussen 20-22 december.
Het heeft ook iets te maken met zonnetijd en maantijd: een zonnejaar is 365 ¼ dagen. Een maanjaar telt maar 354 dagen. De ‘missende’ 11 dagen en 12 nachten wordt de ‘yule tijd’ genoemd. Een tijd van rust en reflectie, opruimen, veel eten en drinken en samenkomen.
Heilige nachten
Die 12 nachten (in sommige tradities zijn het er 13) worden ook wel ‘heilige nachten’ genoemd. Doorgaans is de eerste nacht de kerstnacht en de laatste die van Driekoningen. Want gedurende deze ‘ongeboren’ tijd staan hemel en aarde het dichtst bij elkaar en kunnen we de spirituele wereld het beste waarnemen.
Er wordt dan ook vanuit gegaan dat de dromen, die we gedurende deze nachten dromen, een voorspellende waarde hebben voor het komende jaar. Iedere nacht zou dan één specifieke maand vertegenwoordigen.
Dromen en thema’s
Nou vat ik dat zelf niet zo heel letterlijk op, die voorspellende waarde. Ik ga er vanuit dat je vooral thema’s, die je (onbewust) bezig houden, duidelijker boven water krijgt. Thema’s van het afgelopen jaar die doorlopen in het volgende jaar. Door je dromen de volgende ochtend op te schrijven, krijg je zicht op die onbewuste gedachtestroom. En wanneer je je dromen niet herinnert (ik weet nooit wat ik heb gedroomd), kun je wel jezelf inprenten dat dat thema je invalt bij het wakker worden.
Bomen, eten en feesten
Naast de verstilling en het inzicht verwerven in onbewuste thema’s, is het ook een tijd van eten en feesten: van samenzijn. Want in deze periode viel er verder niet veel te doen dan samenzijn en genieten van de opbrengsten van het land en de jacht.
De bomen die een rol spelen in deze periode: de spar en de dennenboom, de hulst en maretakken, hebben van oudsher ook een betekenis. Zo geven naaldbomen met hun geur een gevoel van veiligheid en heling. Het beschermt de aarde en brengt energie vanuit het universum. Maretakken en hulst werden verbonden met een lang en overvloedig leven. Het ophangen van kransen van eeuwig groen was bedoeld om negatieve energie te weren.
Vuur en hout
Ook het branden van houtblokken met maretakken, hulst, dennenappels was een ritueel om de oude en negatieve energie achter te laten en niet mee te nemen naar het nieuwe jaar. En de zon weer welkom te heten. Tegenwoordig voegen we er nog wat kruiden aan toe zoals gedroogde salie, bijvoet, kaneelstokjes om de negatieve energie achter te laten. En het ruikt ook lekker!
Magische tijd en rituelen
Hoe kun je nu zelf wat van die magie terug brengen in deze tijd? Wanneer je je dromen niet herinnert, geen open haard hebt en ook geen zin hebt in een kerstboom? En bovenal: geen tijd?
Wat ik zelf ga doen: ik neem wel zoveel mogelijk de tijd om ’s ochtends bij het wakker worden wat gedachten op te schrijven. Om eens te zien of ik daar thema’s uit kan halen.
Verder schrijf ik mijn vooruitgeschoven terugblik. Deze magische tijd is een uitgelezen moment om dat te doen.
M’n werk breng ik terug tot het absoluut noodzakelijke en gebruik de tijd om te lummelen zodat ideeën voor het komende jaar kunnen binnenvallen. Ik focus op samen zijn met m’n geliefden. En het menu, dat ook.
Een boom heb ik niet en ook geen open haard. Wierook branden vind ik ook niet zo prettig in huis. Dus ik heb een diffuser met essentiële oliën die passen bij deze tijd. Met de geuren van dennen en spar, wierook (frankincense), sinaasappel en kaneel. Soms wat meer hout erbij (cedarwood) of wat meer bloemen (geranium). Op die manier heb ik wel de lusten maar niet de lasten van die geuren!
Zelfreflectie en verstilling
Dat ook. Geen kerstborrels maar tijd voor terugtrekken in mezelf. Om het nieuwe jaar energiek te kunnen begroeten.
Ik heb me wel eens afgevraagd waarom een ‘nieuw jaar’ nu zo anders is als gewoon een nieuwe maand. Waarom al die goede voornemens en plannen? Vanuit de gedachte van de ‘heilige nachten’ en de zonnewende, de begroeting van de zon in feite, is het niet zo vreemd. Want het is echt een nieuw begin.
Christendom
Het Christendom heeft de tradities en rituelen van Yule in feite geassimileerd in de eigen traditie. Dat was best slim van die Romeinen, want zo konden de ‘heidenen’ gemakkelijker meegenomen worden in deze nieuwe religie en was de overgang beter te accepteren. En kon de ‘wereld’ van de Romeinen verenigd worden in dezelfde rituelen. Daarom hebben we nog steeds een kerstboom met Kerst, hangen we kransen op van dennentakken en hulst, branden we kaarsen, steken vuurkorven aan, komen met de hele familie bij elkaar voor een uitgebreid diner en steken we vuurwerk af met Oud en Nieuw. De geboorte van Jezus past in de gedachte van wedergeboorte en vernieuwing en hoop voor de toekomst.
Gerelateerde artikelen
Terugblikken en vooruitkijken
Maak je wel eens doelstellingen? Doe het eens zo
Op de rand van (alweer) een nieuw jaar
Geef een reactie