De archetypische blik op de huidige tijd

Het is een chaotische tijd die wel wat duiding kan gebruiken. Inmiddels zijn we bijna 2 maanden onderweg in deze situatie. Wij hebben dit met z’n allen nog nooit meegemaakt in ons leven: zo’n pandemie die ons hele leven lam legt. Onze leefstijl, onze gewoonten, alles wat we altijd vanzelfsprekend vonden, is dat opeens niet meer door zo’n onzichtbare insluiper. En niemand weet hoe lang we hier nog mee opgescheept zitten.

Waar kantelpunten in ieders leven normaal zijn, doorgaans gekoppeld aan de overgang naar een nieuwe levensfase, is dit een harde reset voor ons allemaal. Onafhankelijk van leeftijd en levensfase, deze periode is een herijking van onze levens.

Van alle tijden

Nou zijn rampen, catastrofes, oorlogen, pandemieën van alle tijden. Het paradijs hebben we nooit hervonden nadat Adam en Eva eruit zijn gegooid wegens het overtreden van regels (toen al….). Dat zal nu ook nog wel niet gebeuren. We moeten het doen met de buitenwereld zoals die is. De 12 archetypen van Jung kunnen helpen meer duiding te geven aan dat wat zich voordoet. (Lees hier meer over deze 12 archetypen).

De  archetypische blik

Kinderen en Wezen

Het begon met ‘het is eigenlijk niet meer dan een gewone griep’. De onschuld van de Naïeveling of het Kind. We denken, nee vertrouwen, dat het allemaal zo’n vaart niet zal lopen. Paniek voor niks. Tot de werkelijkheid helder wordt. Met de berichten uit China die steeds serieuzer worden en vooral de beelden uit Italië. Ook dan geloven we er nog niet in: dat gebeurt hier niet. Tot het wel gebeurde. Onze levens kwamen tot stilstand, we voelden ons verraden en gedesillusioneerd: de Wees in ons werd geactiveerd. Want de autoriteiten die voor ons hadden moeten zorgen, hebben het niet gedaan. Die hebben niet kunnen voorkomen dat deze bedreiging ons bereikte. Die hebben geen antwoord gehad: onvoldoende tests, onvoldoende beschermingsmiddelen. Hun antwoord was ‘opsluiting’: de hele maatschappij tot stilstand laten komen. Ons leven ziet er opeens heel anders uit.

Verzorgers en Vechters

Dan staan de ‘Verzorgers’ en de ‘Strijders’ op: de vitale beroepen staan aan het front. Eerst ondergewaardeerd, nu onmisbaar. Ze zorgen voor ons dagelijkse voedsel in de winkels, ze staan aan het front als het gaat om het behandelen van de mensen die ziek worden. Onvermoeibaar en vasthoudend zorgen ze voor de aller ziekste mensen. Met gevaar voor eigen leven. Ze zorgen voor ongekende prestaties als het gaat om organiseren: de hoeveelheid IC bedden verdubbelen bijvoorbeeld. En ze bedenken binnen een week manieren om kinderen toch onderwijs te geven vanuit huis. Ze slaan de hand aan de ploeg en zorgen voor oplossingen in deze eerste fase.

Vernietigers en Minnaars

De grootste Vernietiger is, uiteraard, het virus. Het maakt ons zo ziek, het veroorzaakt zoveel angst, dat we alles waarvan we dachten dat het belangrijk was, los laten en tot stilstand komen. Bedrijven en banen worden vernietigd, relaties waarschijnlijk ook door het bij elkaar opgesloten zijn gedurende weken, levens gaan verloren. Opruimen hoort er bij: we ruimen en masse onze zolders en schuurtjes op, de afvalverwerking en scheidingsstations kunnen het aanbod niet aan. We klussen in huis en we klussen in de tuin. En passant ruimen we ook ons hoofd op doordat er even niet zoveel meer hoeft.

De lessen van deze ‘Vernietiger’ zijn veelomvattend. We leren dat we van alles kunnen loslaten en ervaren dat daarmee onze wereld niet vergaat. Het dwingt ons onze prioriteiten te herzien. En het laat vooral zien dat wanneer wij tot stilstand komen en opgesloten worden, de aarde adem haalt.

We gaan ook van ‘ik’ naar ‘wij’. De Minnaar in ons wordt actief. We zijn opeens weer zorgzaam voor onze buren. Saamhorigheid en compassie voor onze medemens nemen toe. We doen boodschappen, kijken naar elkaar om. Nu er geen direct contact mag zijn zoeken we juist verbinding. We zijn ons er weer van bewust dat we sociale wezens zijn en anderen nodig hebben, vooral nu we juist niet anderen mogen bezoeken en aanraken.

Zoekers en Scheppers

We gaan op zoek naar het ‘nieuwe normaal’. Hoe verhouden we ons daartoe? Wat betekent dat voor ons dagelijkse leven? Hoe werken we? Hoe richten we ons dagelijkse leven in? Wat vinden we (nog) betekenisvol? En wat kan er overboord? We zijn (opnieuw) op zoek naar wie we zijn in deze rare tijd. We zijn Zoekers en hopen niet te verdwalen.

En we worden Scheppers van dat ‘nieuwe normaal’. Want de overheid kan wel allerlei regels bedenken, wij zijn toch zelf degenen die daar vorm aan moeten geven. Waar ga je heen? Hoe richt je je vrije tijd in? Hoe wil je werken: vanuit huis of toch liever naar kantoor? En hoe richt je je bedrijf in met al die nieuwe regels? Ga je vooral online werken of wacht je af tot je weer ‘normaal’ met mensen in contact kunt komen?

Wij zoeken en scheppen zelf onze nieuwe werkelijkheid. Binnen de beperkingen van de regels vanuit de overheid. Zo zie je enorm veel creativiteit bij ondernemers in het omgaan met alle regels: veel ondernemers verplaatsen hun activiteiten naar online, sportscholen die hun activiteiten naar buiten verplaatsen, horecaondernemers die van alles bedenken om toch mensen te kunnen ontvangen, reisorganisaties die nadenken over het veilig vervoeren en ontvangen van toeristen. De Schepper in optima forma. Maar ook de ‘Strijders’ voor hun bedrijf.

Leiders en Wijzen

We zien Leiders die waar leiderschap laten zien (vooral vrouwen….). Die ervoor gezorgd hebben dat in hun land het virus minimale impact had door snel en adequaat te handelen. En we zien ook leiders grandioos falen. Vooral met angst voor verlies van geld net doen alsof het er niet is en vervolgens daar een hoge prijs voor moeten betalen. In verlies van levens, exploderende aantallen zieken en een economie die uiteindelijk nog veel verder van huis is. En je ziet leiders die deze situatie gebruiken om hun macht te versterken en meer autoriteit te verwerven.

Wijsheid is vooral nodig in het maken van keuzes die ons allemaal aangaan. Balanceren op de grens van mogelijkheden en alert blijven. Het (h)erkennen van (voor)oordelen en objectief waarnemen en beslissen bij deze onzekere omstandigheden. Wijsheid ook in het omgaan met de grote verliezen van mensen: hun werk, hun inkomen, hun geliefden die zijn overleden. En wijsheid bij de inrichting van het ‘nieuwe normaal’. Direct ‘groene’ keuzes maken? Of blijven investeren in ‘oude’ glorie?

Magiërs en Narren

Magiërs zijn niet de leiders, wel de visionairs. Degenen die een visie op de toekomst hebben, die samenwerkingsverbanden en netwerken kunnen creëren waarvan het geheel meer is dan de som der delen. In een tijd waarin het lijkt alsof alles uit elkaar valt, zijn deze mensen degenen die op de achtergrond ‘wonderen’ bewerkstelligen. Zij zijn degenen die mensen kunnen enthousiasmeren voor een gedeelde visie en ervoor zorgen dat die visie gerealiseerd wordt. In de komende tijd, waarin overheden heel veel geld gaan investeren in het opnieuw opbouwen van economieën, zijn deze visionairs hard nodig om die investeringen te laten plaatsvinden in de juiste gebieden. Gebieden waar zowel de mensheid als de aarde beter van worden.

En dan de Narren, degenen die ons laten lachen en wat luchtigheid brengen in deze toch serieuze omstandigheden. We hebben allemaal de grappen over de wc-rollen voorbij zien komen, de persiflages op stuntelende leiders, grappige mondkapjes en hilarische thuiswerksituaties. Voor de Nar is het glas halfvol en laat de humoristische kant van iedere uitdaging zien. Zodat we niet ten onder gaan in somberheid en miserie.

Hoe zit het met je eigen leven?

Deze archetypische ideeën duiden de buitenwereld. Heb je er ook iets aan voor je binnenwereld? Om meer inzicht te krijgen in hoe jij zelf nu eigenlijk omgaat met al deze veranderingen. Welke energie het meest voor jou werkt. En wie van deze 12 je zou kunnen helpen om weer vooruit te komen.

Voor mijzelf heb ik dit gedaan: het verhaal van de Schepper heeft me geholpen om weer aan de slag te gaan. Om de creativiteit in mezelf weer op te zoeken. Want die was behoorlijk verdwenen doordat ik zelf ook ziek werd. Het opnieuw op gang komen was een uitdaging.

Wanneer je de weg kwijt bent met jezelf, niet weet welke kant je uit moet, of je lamgeslagen voelt, dan kun je jezelf met deze 12 weer ‘aan de praat’ krijgen.

Wil jij meer weten over wat dit archetypische gedachtegoed voor je kan doen? Neem dan contact op. Gebruik deze periode om hier beter dan ooit uit te komen.

(Afbeelding van Daniel Hannah via Pixabay)

Gerelateerde artikelen
Het archetypisch perspectief
In de ban van archetypen